ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ചതുർത്ഥഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 4) / അദ്ധ്യായം 30

← സ്കന്ധം 4 : അദ്ധ്യായം 29

സ്കന്ധം 4 : അദ്ധ്യായം 31 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ചതുർത്ഥഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 4) / അദ്ധ്യായം 30

വിദുര ഉവാച

യേ ത്വയാഭിഹിതാ ബ്രഹ്മൻ സുതാഃ പ്രാചീനബർഹിഷഃ ।
തേ രുദ്രഗീതേന ഹരിം സിദ്ധിമാപുഃ പ്രതോഷ്യ കാം ॥ 1 ॥

     കിം ബാർഹസ്പത്യേഹ പരത്ര വാഥ
          കൈവല്യനാഥപ്രിയപാർശ്വവർത്തിനഃ ।
     ആസാദ്യ ദേവം ഗിരിശം യദൃച്ഛയാ
          പ്രാപുഃ പരം നൂനമഥ പ്രചേതസഃ ॥ 2 ॥

മൈത്രേയ ഉവാച

പ്രചേതസോഽന്തരുദധൌ പിതുരാദേശകാരിണഃ ।
ജപയജ്ഞേന തപസാ പുരഞ്ജനമതോഷയൻ ॥ 3 ॥

ദശവർഷസഹസ്രാന്തേ പുരുഷസ്തു സനാതനഃ ।
തേഷാമാവിരഭൂത്കൃച്ഛ്രം ശാന്തേന ശമയൻ രുചാ ॥ 4 ॥

സുപർണ്ണസ്കന്ധമാരൂഢോ മേരുശൃംഗമിവാംബുദഃ ।
പീതവാസാ മണിഗ്രീവഃ കുർവ്വൻ വിതിമിരാ ദിശഃ ॥ 5 ॥

     കാശിഷ്ണുനാ കനകവർണ്ണവിഭൂഷണേന
          ഭ്രാജത്കപോലവദനോ വിലസത്കിരീടഃ ।
     അഷ്ടായുധൈരനുചരൈർമ്മുനിഭിഃ സുരേന്ദ്രൈ-
          രാസേവിതോ ഗരുഡകിന്നരഗീതകീർത്തിഃ ॥ 6 ॥

     പീനായതാഷ്ടഭുജമണ്ഡലമധ്യലക്ഷ്മ്യാ
          സ്പർദ്ധച്ഛ്രിയാ പരിവൃതോ വനമാലയാഽഽദ്യഃ ।
     ബർഹിഷ്മതഃ പുരുഷ ആഹ സുതാൻ പ്രപന്നാൻ
          പർജ്ജന്യനാദരുതയാ സഘൃണാവലോകഃ ॥ 7 ॥

ശ്രീഭഗവാനുവാച

വരം വൃണീധ്വം ഭദ്രം വോ യൂയം മേ നൃപനന്ദനാഃ ।
സൌഹാർദ്ദേനാപൃഥഗ്ദ്ധർമ്മാസ്തുഷ്ടോഽഹം സൌഹൃദേന വഃ ॥ 8 ॥

യോഽനുസ്മരതി സന്ധ്യായാം യുഷ്മാനനുദിനം നരഃ ।
തസ്യ ഭ്രാതൃഷ്വാത്മസാമ്യം തഥാ ഭൂതേഷു സൌഹൃദം ॥ 9 ॥

യേ തു മാം രുദ്രഗീതേന സായം പ്രാതഃ സമാഹിതാഃ ।
സ്തുവന്ത്യഹം കാമവരാൻ ദാസ്യേ പ്രജ്ഞാം ച ശോഭനാം ॥ 10 ॥

യദ്യൂയം പിതുരാദേശമഗ്രഹീഷ്ട മുദാന്വിതാഃ ।
അഥോ വ ഉശതീ കീർത്തിർല്ലോകാനനു ഭവിഷ്യതി ॥ 11 ॥

ഭവിതാ വിശ്രുതഃ പുത്രോഽനവമോ ബ്രഹ്മണോ ഗുണൈഃ ।
യ ഏതാമാത്മവീര്യേണ ത്രിലോകീം പൂരയിഷ്യതി ॥ 12 ॥

കണ്ഡോഃ പ്രമ്ലോചയാ ലബ്ധാ കന്യാ കമലലോചനാ ।
താം ചാപവിദ്ധാം ജഗൃഹുർഭൂരുഹാ നൃപനന്ദനാഃ ॥ 13 ॥

ക്ഷുത്ക്ഷാമായാ മുഖേ രാജാ സോമഃ പീയൂഷവർഷിണീം ।
ദേശിനീം രോദമാനായാ നിദധേ സ ദയാന്വിതഃ ॥ 4 ॥

പ്രജാവിസർഗ്ഗ ആദിഷ്ടാഃ പിത്രാ മാമനുവർത്തതാ ।
തത്ര കന്യാം വരാരോഹാം താമുദ്വഹത മാ ചിരം ॥ 15 ॥

അപൃഥഗ്ദ്ധർമ്മശീലാനാം സർവ്വേഷാം വഃ സുമധ്യമാ ।
അപൃഥഗ്ദ്ധർമ്മശീലേയം ഭൂയാത്പത്ന്യർപ്പിതാശയാ ॥ 16 ॥

ദിവ്യവർഷസഹസ്രാണാം സഹസ്രമഹതൌജസഃ ।
ഭൌമാൻ ഭോക്ഷ്യഥ ഭോഗാൻ വൈ ദിവ്യാംശ്ചാനുഗ്രഹാൻമമ ॥ 17 ॥

അഥ മയ്യനപായിന്യാ ഭക്ത്യാ പക്വഗുണാശയാഃ ।
ഉപയാസ്യഥ മദ്ധാമ നിർവ്വിദ്യ നിരയാദതഃ ॥ 18 ॥

ഗൃഹേഷ്വാവിശതാം ചാപി പുംസാം കുശലകർമ്മണാം ।
മദ്വാർത്തായാതയാമാനാം ന ബന്ധായ ഗൃഹാ മതാഃ ॥ 19 ॥

ന വ്യവദ്ധൃദയേ യജ്ജ്ഞോ ബ്രഹ്മൈതദ്ബ്രഹ്മവാദിഭിഃ ।
ന മുഹ്യന്തി ന ശോചന്തി ന ഹൃഷ്യന്തി യതോ ഗതാഃ ॥ 20 ॥

മൈത്രേയ ഉവാച

     ഏവം ബ്രുവാണം പുരുഷാർത്ഥഭാജനം
          ജനാർദ്ദനം പ്രാഞ്ജലയഃ പ്രചേതസഃ ।
     തദ്ദർശനധ്വസ്തതമോരജോമലാ
          ഗിരാഗൃണൻ ഗദ്ഗദയാ സുഹൃത്തമം ॥ 21 ॥

പ്രചേതസ ഊചുഃ

     നമോ നമഃ ക്ലേശവിനാശനായ
          നിരൂപിതോദാരഗുണാഹ്വയായ ।
     മനോവചോവേഗപുരോജവായ
          സർവ്വാക്ഷമാർഗ്ഗൈരഗതാധ്വനേ നമഃ ॥ 22 ॥

     ശുദ്ധായ ശാന്തായ നമഃ സ്വനിഷ്ഠയാ
          മനസ്യപാർത്ഥം വിലസദ്‌ദ്വയായ ।
     നമോ ജഗത്‌സ്ഥാനലയോദയേഷു
          ഗൃഹീതമായാഗുണവിഗ്രഹായ ॥ 23 ॥

നമോ വിശുദ്ധസത്ത്വായ ഹരയേ ഹരിമേധസേ ।
വാസുദേവായ കൃഷ്ണായ പ്രഭവേ സർവ്വസാത്വതാം ॥ 24 ॥

നമഃ കമലനാഭായ നമഃ കമലമാലിനേ ।
നമഃ കമലപാദായ നമസ്തേ കമലേക്ഷണ ॥ 25 ॥

നമഃ കമലകിഞ്ജൽകപിശംഗാമലവാസസേ ।
സർവ്വഭൂതനിവാസായ നമോഽയുങ്ക്ഷ്മഹി സാക്ഷിണേ ॥ 26 ॥

രൂപം ഭഗവതാ ത്വേതദശേഷക്ലേശസംക്ഷയം ।
ആവിഷ്കൃതം നഃ ക്ലിഷ്ടാനാം കിമന്യദനുകമ്പിതം ॥ 27 ॥

ഏതാവത്ത്വം ഹി വിഭുഭിർഭാവ്യം ദീനേഷു വത്സലൈഃ ।
യദനുസ്മര്യതേ കാലേ സ്വബുദ്ധ്യാഭദ്രരന്ധന ॥ 28 ॥

യേനോപശാന്തിർഭൂതാനാം ക്ഷുല്ലകാനാമപീഹ താം ।
അന്തർഹിതോഽന്തർഹൃദയേ കസ്മാന്നോ വേദ നാശിഷഃ ॥ 29 ॥

അസാവേവ വരോഽസ്മാകമീപ്സിതോ ജഗതഃ പതേ ।
പ്രസന്നോ ഭഗവാൻ യേഷാമപവർഗ്ഗഗുരുർഗ്ഗതിഃ ॥ 30 ॥

വരം വൃണീമഹേഽഥാപി നാഥ ത്വത്പരതഃ പരാത് ।
ന ഹ്യന്തസ്ത്വദ്വിഭൂതീനാം സോഽനന്ത ഇതി ഗീയസേ ॥ 31 ॥

പാരിജാതേഽഞ്ജസാ ലബ്ധേ സാരംഗോഽന്യന്ന സേവതേ ।
ത്വദംഘ്രിമൂലമാസാദ്യ സാക്ഷാത്കിം കിം വൃണീമഹി ॥ 32 ॥

യാവത്തേ മായയാ സ്പൃഷ്ടാ ഭ്രമാമ ഇഹ കർമ്മഭിഃ ।
താവദ്ഭവത്പ്രസംഗാനാം സംഗഃ സ്യാന്നോ ഭവേ ഭവേ ॥ 33 ॥

തുലയാമ ലവേനാപി ന സ്വർഗ്ഗം നാപുനർഭവം ।
ഭഗവത്സംഗിസംഗസ്യ മർത്ത്യാനാം കിമുതാശിഷഃ ॥ 34 ॥

യത്രേഡ്യന്തേ കഥാ മൃഷ്ടാസ്തൃഷ്ണായാഃ പ്രശമോ യതഃ ।
നിർവൈരം യത്ര ഭൂതേഷു നോദ്വേഗോ യത്ര കശ്ചന ॥ 35 ॥

യത്ര നാരായണഃ സാക്ഷാദ്ഭഗവാൻ ന്യാസിനാം ഗതിഃ ।
സംസ്തൂയതേ സത്കഥാസു മുക്തസംഗൈഃ പുനഃ പുനഃ ॥ 36 ॥

തേഷാം വിചരതാം പദ്ഭ്യാം തീർത്ഥാനാം പാവനേച്ഛയാ ।
ഭീതസ്യ കിം ന രോചേത താവകാനാം സമാഗമഃ ॥ 37 ॥

     വയം തു സാക്ഷാദ്ഭഗവൻ ഭവസ്യ
          പ്രിയസ്യ സഖ്യുഃ ക്ഷണസംഗമേന ।
     സുദുശ്ചികിത്സ്യസ്യ ഭവസ്യ മൃത്യോർ-
          ഭിഷക്തമം ത്വാദ്യ ഗതിം ഗതാഃ സ്മ ॥ 38 ॥

     യന്നഃ സ്വധീതം ഗുരവഃ പ്രസാദിതാ
          വിപ്രാശ്ച വൃദ്ധാശ്ച സദാനുവൃത്ത്യാ ।
     ആര്യാ നതാഃ സുഹൃദോ ഭ്രാതരശ്ച
          സർവ്വാണി ഭൂതാന്യനസൂയയൈവ ॥ 39 ॥

     യന്നഃ സുതപ്തം തപ ഏതദീശ
          നിരന്ധസാം കാലമദഭ്രമപ്സു ।
     സർവ്വം തദേതത്പുരുഷസ്യ ഭൂമ്‌നോ
          വൃണീമഹേ തേ പരിതോഷണായ ॥ 40 ॥

     മനുഃ സ്വയംഭൂർഭഗവാൻ ഭവശ്ച
          യേഽന്യേ തപോജ്ഞാനവിശുദ്ധസത്ത്വാഃ ।
     അദൃഷ്ടപാരാ അപി യൻമഹിമ്‌നഃ
          സ്തുവന്ത്യഥോ ത്വാത്മസമം ഗൃണീമഃ ॥ 41 ॥

നമഃ സമായ ശുദ്ധായ പുരുഷായ പരായ ച ।
വാസുദേവായ സത്ത്വായ തുഭ്യം ഭഗവതേ നമഃ ॥ 42 ॥

മൈത്രേയ ഉവാച

     ഇതി പ്രചേതോഭിരഭിഷ്ടുതോ ഹരിഃ
          പ്രീതസ്തഥേത്യാഹ ശരണ്യവത്സലഃ ।
     അനിച്ഛതാം യാനമതൃപ്തചക്ഷുഷാം
          യയൌ സ്വധാമാനപവർഗ്ഗവീര്യഃ ॥ 43 ॥

അഥ നിര്യായ സലിലാത്പ്രചേതസ ഉദന്വതഃ ।
വീക്ഷ്യാകുപ്യൻ ദ്രുമൈശ്ഛന്നാം ഗാം ഗാം രോദ്ധുമിവോച്ഛ്രിതൈഃ ॥ 44 ॥

തതോഽഗ്നിമാരുതൌ രാജന്നമുഞ്ചൻ മുഖതോ രുഷാ ।
മഹീം നിർവ്വീരുധം കർത്തും സംവർത്തക ഇവാത്യയേ ॥ 45 ॥

ഭസ്മസാത്ക്രിയമാണാംസ്താൻ ദ്രുമാൻ വീക്ഷ്യ പിതാമഹഃ ।
ആഗതഃ ശമയാമാസ പുത്രാൻ ബർഹിഷ്മതോ നയൈഃ ॥ 46 ॥

തത്രാവശിഷ്ടാ യേ വൃക്ഷാ ഭീതാ ദുഹിതരം തദാ ।
ഉജ്ജഹ്രുസ്തേ പ്രചേതോഭ്യ ഉപദിഷ്ടാഃ സ്വയംഭുവാ ॥ 47 ॥

തേ ച ബ്രഹ്മണ ആദേശാൻമാരിഷാമുപയേമിരേ ।
യസ്യാം മഹദവജ്ഞാനാദജന്യജനയോനിജഃ ॥ 48 ॥

ചാക്ഷുഷേ ത്വന്തരേ പ്രാപ്തേ പ്രാക്‌സർഗ്ഗേ കാലവിദ്രുതേ ।
യഃ സസർജ്ജ പ്രജാ ഇഷ്ടാഃ സ ദക്ഷോ ദൈവചോദിതഃ ॥ 49 ॥

യോ ജായമാനഃ സർവ്വേഷാം തേജസ്തേജസ്വിനാം രുചാ ।
സ്വയോപാദത്ത ദാക്ഷ്യാച്ച കർമ്മണാം ദക്ഷമബ്രുവൻ ॥ 50 ॥

തം പ്രജാസർഗ്ഗരക്ഷായാമനാദിരഭിഷിച്യ ച ।
യുയോജ യുയുജേഽന്യാംശ്ച സ വൈ സർവ്വപ്രജാപതീൻ ॥ 51 ॥