ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / പ്രഥമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 1) / അദ്ധ്യായം 7

← സ്കന്ധം 1 : അദ്ധ്യായം 6 ‌

സ്കന്ധം 1 : അദ്ധ്യായം 8 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / പ്രഥമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 1) / അദ്ധ്യായം 7

ശൌനക ഉവാച

നിർഗ്ഗതേ നാരദേ സൂത! ഭഗവാൻ ബാദരായണഃ ।
ശ്രുതവാംസ്തദഭിപ്രേതം തതഃ കിമകരോദ് വിഭുഃ ॥ 1 ॥

സൂത ഉവാച

ബ്രഹ്മനദ്യാം സരസ്വത്യാമാശ്രമഃ പശ്ചിമേ തടേ ।
ശമ്യാപ്രാസ ഇതി പ്രോക്ത ഋഷീണാം സത്രവർദ്ധനഃ ॥ 2 ॥

തസ്മിൻ സ്വ ആശ്രമേ വ്യാസോ ബദരീഷണ്ഡമണ്ഡിതേ ।
ആസീനോഽപ ഉപസ്പൃശ്യ പ്രണിദധ്യൌ മനഃ സ്വയം ॥ 3 ॥

ഭക്തിയോഗേന മനസി സമ്യക് പ്രണിഹിതേഽമലേ ।
അപശ്യത്പുരുഷം പൂർവ്വം മായാം ച തദുപാശ്രയാം ॥ 4 ॥

യയാ സമ്മോഹിതോ ജീവ ആത്മാനം ത്രിഗുണാത്മകം ।
പരോഽപി മനുതേഽനർത്ഥം തത്കൃതം ചാഭിപദ്യതേ ॥ 5 ॥

അനർത്ഥോപശമം സാക്ഷാദ് ഭക്തിയോഗമധോക്ഷജേ ।
ലോകസ്യാജാനതോ വിദ്വാംശ്ചക്രേ സാത്വതസംഹിതാം ॥ 6 ॥

യസ്യാം വൈ ശ്രൂയമാണായാം കൃഷ്ണേ പരമപൂരുഷേ ।
ഭക്തിരുത്പദ്യതേ പുംസശ്ശോകമോഹഭയാപഹാ ॥ 7 ॥

സ സംഹിതാം ഭാഗവതീം കൃത്വാനുക്രമ്യ ചാത്മജം ।
ശുകമദ്ധ്യാപയാമാസ നിവൃത്തിനിരതം മുനിഃ ॥ 8 ॥

ശൌനക ഉവാച

സ വൈ നിവൃത്തിനിരതസ്സർവ്വത്രോപേക്ഷകോ മുനിഃ ।
കസ്യ വാ ബൃഹതീമേതാമാത്മാരാമസ്സമഭ്യസത് ॥ 9 ॥

സൂത ഉവാച

ആത്മാരാമാശ്ച മുനയോ നിർഗ്രന്ഥാ അപ്യുരുക്രമേ ।
കുർവ്വന്ത്യഹൈതുകീം ഭക്തിമിത്ഥംഭൂതഗുണോ ഹരിഃ ॥ 10 ॥

ഹരേർഗ്ഗുണാക്ഷിപ്തമതിർഭഗവാൻ ബാദരായണിഃ ।
അദ്ധ്യഗാന്മഹദാഖ്യാനം നിത്യം വിഷ്ണുജനപ്രിയഃ ॥ 11 ॥

പരീക്ഷിതോഽഥ രാജർഷേർജ്ജന്മകർമ്മവിലായനം ।
സംസ്ഥാം ച പാണ്ഡുപുത്രാണാം വക്ഷ്യേ കൃഷ്ണകഥോദയം ॥ 12 ॥

     യദാ മൃധേ കൌരവസൃഞ്ജയാനാം
          വീരേഷ്വഥോ വീരഗതിം ഗതേഷു ।
     വൃകോദരാവിദ്ധഗദാഭിമർശ-
          ഭഗ്നോരുദണ്ഡേ ധൃതരാഷ്ട്രപുത്രേ ॥ 13 ॥

     ഭർത്തുഃ പ്രിയം ദ്രൌണിരിതി സ്മ പശ്യൻ
          കൃഷ്ണാസുതാനാം സ്വപതാം ശിരാംസി ।
     ഉപാഹരദ് വിപ്രിയമേവ തസ്യ
          ജുഗുപ്സിതം കർമ്മ വിഗർഹയന്തി ॥ 14 ॥

     മാതാ ശിശൂനാം നിധനം സുതാനാം
          നിശമ്യ ഘോരം പരിതപ്യമാനാ ।
     തദാരുദദ്ബാഷ്പകലാകുലാക്ഷീ
          താം സാന്ത്വയന്നാഹ കിരീടമാലീ ॥ 15 ॥

     തദാ ശുചസ്തേ പ്രമൃജാമി ഭദ്രേ
          യദ്ബ്രഹ്മബന്ധോശ്ശിര ആതതായിനഃ ।
     ഗാണ്ഡീവമുക്തൈർവ്വിശിഖൈരുപാഹരേ
          ത്വാഽഽക്രമ്യ യത് സ്നാസ്യസി ദഗ്ദ്ധപുത്രാ ॥ 16 ॥

     ഇതി പ്രിയാം വല്‌ഗുവിചിത്രജല്പൈ-
          സ്സ സാന്ത്വയിത്വാച്യുതമിത്രസൂതഃ ।
     അന്വാദ്രവദ് ദംശിത ഉഗ്രധന്വാ
          കപിദ്ധ്വജോ ഗുരുപുത്രം രഥേന ॥ 17 ॥

     തമാപതന്തം സ വിലക്ഷ്യ ദൂരാത്
          കുമാരഹോദ്വിഗ്നമനാ രഥേന ।
     പരാദ്രവത്പ്രാണപരീപ്സുരുർവ്വ്യാം
          യാവദ്ഗമം രുദ്രഭയാദ്യഥാർക്കഃ ॥ 18 ॥

യദാശരണമാത്മാനമൈക്ഷത ശ്രാന്തവാജിനം ।
അസ്ത്രം ബ്രഹ്മശിരോ മേന ആത്മത്രാണം ദ്വിജാത്മജഃ ॥ 19 ॥

അഥോപസ്പൃശ്യ സലിലം സന്ദധേ തത്സമാഹിതഃ ।
അജാനന്നുപസംഹാരം പ്രാണകൃച്ഛ്ര ഉപസ്ഥിതേ ॥ 20 ॥

തതഃ പ്രാദുഷ്കൃതം തേജഃ പ്രചണ്ഡം സർവതോ ദിശം ।
പ്രാണാപദമഭിപ്രേക്ഷ്യ വിഷ്ണും ജിഷ്ണുരുവാച ഹ ॥ 21 ॥

അർജ്ജുന ഉവാച

കൃഷ്ണ! കൃഷ്ണ! മഹാഭാഗ ഭക്താനാമഭയംകര ।
ത്വമേകോ ദഹ്യമാനാനാമപവർഗ്ഗോഽസി സംസൃതേഃ ॥ 22 ॥

ത്വമാദ്യഃ പുരുഷഃ സാക്ഷാദീശ്വരഃ പ്രകൃതേഃ പരഃ ।
മായാം വ്യുദസ്യ ചിച്ഛക്ത്യാ കൈവല്യേ സ്ഥിത ആത്മനി ॥ 23 ॥

സ ഏവ ജീവലോകസ്യ മായാമോഹിതചേതസഃ ।
വിധത്സേ സ്വേന വീര്യേണ ശ്രേയോ ധർമ്മാദിലക്ഷണം ॥ 24 ॥

തഥായം ചാവതാരസ്തേ ഭുവോ ഭാരജിഹീർഷയാ ।
സ്വാനാം ചാനന്യഭാവാനാമനുധ്യാനായ ചാസകൃത് ॥ 25 ॥

കിമിദം സ്വിത്കുതോ വേതി ദേവദേവ! ന വേദ്‌മ്യഹം ।
സർവ്വതോമുഖമായാതി തേജഃ പരമദാരുണം ॥ 26 ॥

ശ്രീഭഗവാനുവാച

വേത്ഥേദം ദ്രോണപുത്രസ്യ ബ്രാഹ്മമസ്ത്രം പ്രദർശിതം ।
നൈവാസൌ വേദ സംഹാരം പ്രാണബാധ ഉപസ്ഥിതേ ॥ 27 ॥

ന ഹ്യസ്യാന്യതമം കിഞ്ചിദസ്ത്രം പ്രത്യവകർശനം ।
ജഹ്യസ്ത്രതേജ ഉന്നദ്ധമസ്ത്രജ്ഞോ ഹ്യസ്ത്രതേജസാ ॥ 28 ॥

സൂത ഉവാച

ശ്രുത്വാ ഭഗവതാ പ്രോക്തം ഫാൽഗുനഃ പരവീരഹാ ।
സ്പൃഷ്ട്വാപസ്തം പരിക്രമ്യ ബ്രാഹ്മം ബ്രാഹ്മായ സന്ദധേ ॥ 29 ॥

സംഹത്യാന്യോന്യമുഭയോസ്തേജസീ ശരസംവൃതേ ।
ആവൃത്യ രോദസീ ഖം ച വവൃധാതേഽർക്കവഹ്നിവത് ॥ 30 ॥

ദൃഷ്ട്വാസ്ത്രതേജസ്തു തയോസ്ത്രീംല്ലോകാൻ പ്രദഹൻ മഹത് ।
ദഹ്യമാനാഃ പ്രജാസ്സർവാസ്സാംവർത്തകമമംസത ॥ 31 ॥

പ്രജോപപ്ലവമാലക്ഷ്യ ലോകവ്യതികരം ച തം ।
മതം ച വാസുദേവസ്യ സഞ്ജഹാരാർജ്ജുനോ ദ്വയം ॥ 32 ॥

തത ആസാദ്യ തരസാ ദാരുണം ഗൌതമീസുതം ।
ബബന്ധാമർഷതാമ്രാക്ഷഃ പശും രശനയാ യഥാ ॥ 33 ॥

ശിബിരായ നിനീഷന്തം ദാമ്നാ ബദ്ധ്വാ രിപും ബലാത് ।
പ്രാഹാർജ്ജുനം പ്രകുപിതോ ഭഗവാനംബുജേക്ഷണഃ ॥ 34 ॥

മൈനം പാർത്ഥാർഹസി ത്രാതും ബ്രഹ്മബന്ധുമിമം ജഹി ।
യോഽസാവനാഗസഃ സുപ്താനവധീന്നിശി ബാലകാൻ ॥ 35 ॥

മത്തം പ്രമത്തമുന്മത്തം സുപ്തം ബാലം സ്ത്രിയം ജഡം ।
പ്രപന്നം വിരഥം ഭീതം ന രിപും ഹന്തി ധർമ്മവിത് ॥ 36 ॥

സ്വപ്രാണാൻ യഃ പരപ്രാണൈഃ പ്രപുഷ്ണാത്യഘൃണഃ ഖലഃ ।
തദ്‌വധസ്തസ്യ ഹി ശ്രേയോ യദ്ദോഷാദ് യാത്യധഃ പുമാൻ ॥ 37 ॥

പ്രതിശ്രുതം ച ഭവതാ പാഞ്ചാല്യൈ ശൃണ്വതോ മമ ।
ആഹരിഷ്യേ ശിരസ്തസ്യ യസ്തേ മാനിനി പുത്രഹാ ॥ 38 ॥

തദസൌ വദ്ധ്യതാം പാപ ആതതായ്യാത്മബന്ധുഹാ ।
ഭർത്തുശ്ച വിപ്രിയം വീര! കൃതവാൻ കുലപാംസനഃ ॥ 39 ॥

ഏവം പരീക്ഷതാ ധർമ്മം പാർത്ഥഃ കൃഷ്ണേന ചോദിതഃ ।
നൈച്ഛദ്ധന്തും ഗുരുസുതം യദ്യപ്യാത്മഹനം മഹാൻ ॥ 40 ॥

അഥോപേത്യ സ്വശിബിരം ഗോവിന്ദപ്രിയസാരഥിഃ ।
ന്യവേദയത്തം പ്രിയായൈ ശോചന്ത്യാ ആത്മജാൻ ഹതാൻ ॥ 41 ॥

     തഥാഽഽഹൃതം പശുവത്പാശബദ്ധ-
          മവാങ്മുഖം കർമ്മജുഗുപ്സിതേന ।
     നിരീക്ഷ്യ കൃഷ്ണാപകൃതം ഗുരോസ്സുതം
          വാമസ്വഭാവാ കൃപയാ നനാമ ച ॥ 42 ॥

ഉവാച ചാസഹന്ത്യസ്യ ബന്ധനാനയനം സതീ ।
മുച്യതാം മുച്യതാമേഷ ബ്രാഹ്മണോ നിതരാം ഗുരുഃ ॥ 43 ॥

സരഹസ്യോ ധനുർവ്വേദഃ സവിസർഗ്ഗോപസംയമഃ ।
അസ്ത്രഗ്രാമശ്ച ഭവതാ ശിക്ഷിതോ യദനുഗ്രഹാത് ॥ 44 ॥

സ ഏഷ ഭഗവാൻ ദ്രോണഃ പ്രജാരൂപേണ വർത്തതേ ।
തസ്യാത്മനോഽർദ്ധം പത്ന്യാസ്തേ നാന്വഗാദ്‌ വീരസൂഃ കൃപീ ॥ 45 ॥

തദ്ധർമജ്ഞ മഹാഭാഗ! ഭവദ്ഭിർഗൌരവം കുലം ।
വൃജിനം നാർഹതി പ്രാപ്തും പൂജ്യം വന്ദ്യമഭീക്ഷ്ണശഃ ॥ 46 ॥

മാ രോദീദസ്യ ജനനീ ഗൌതമീ പതിദേവതാ ।
യഥാഹം മൃതവത്സാഽഽർത്താ രോദിമ്യശ്രുമുഖീ മുഹുഃ ॥ 47 ॥

യൈഃ കോപിതം ബ്രഹ്മകുലം രാജന്യൈരജിതാത്മഭിഃ ।
തത്കുലം പ്രദഹത്യാശു സാനുബന്ധം ശുചാർപ്പിതം ॥ 48 ॥

സൂത ഉവാച

ധർമ്മ്യം ന്യായ്യം സകരുണം നിർവ്വൃളീകം സമം മഹത് ।
രാജാ ധർമ്മസുതോ രാജ്ഞ്യാഃ പ്രത്യനന്ദദ്‌ വചോ ദ്വിജാഃ ॥ 49 ॥

നകുലസ്സഹദേവശ്ച യുയുധാനോ ധനഞ്ജയഃ ।
ഭഗവാൻ ദേവകീപുത്രോ യേ ചാന്യേ യാശ്ച യോഷിതഃ ॥ 50 ॥

തത്രാഹാമർഷിതോ ഭീമസ്തസ്യ ശ്രേയാൻ വധഃ സ്മൃതഃ ।
ന ഭർത്തുർന്നാത്മനശ്ചാർത്ഥേ യോഽഹൻ സുപ്താൻ ശിശൂൻ വൃഥാ ॥ 51 ॥

നിശമ്യ ഭീമഗദിതം ദ്രൌപദ്യാശ്ച ചതുർഭുജഃ ।
ആലോക്യ വദനം സഖ്യുരിദമാഹ ഹസന്നിവ ॥ 52 ॥

ശ്രീകൃഷ്ണ ഉവാച

ബ്രഹ്മബന്ധുർന്ന ഹന്തവ്യ ആതതായീ വധാർഹണഃ ।
മയൈവോഭയമാമ്നാതം പരിപാഹ്യനുശാസനം ॥ 53 ॥

കുരു പ്രതിശ്രുതം സത്യം യത്തത് സാന്ത്വയതാ പ്രിയാം ।
പ്രിയം ച ഭീമസേനസ്യ പാഞ്ചാല്യാ മഹ്യമേവ ച ॥ 54 ॥

സൂത ഉവാച

അർജ്ജുനഃ സഹസാഽഽജ്ഞായ ഹരേർഹാർദ്ദമഥാസിനാ ।
മണിം ജഹാര മൂർദ്ധന്യം ദ്വിജസ്യ സഹമൂർദ്ധജം ॥ 55 ॥

വിമുച്യ രശനാബദ്ധം ബാലഹത്യാഹതപ്രഭം ।
തേജസാ മണിനാ ഹീനം ശിബിരാന്നിരയാപയത് ॥ 56 ॥

വപനം ദ്രവിണാദാനം സ്ഥാനാന്നിര്യാപണം തഥാ ।
ഏഷ ഹി ബ്രഹ്മബന്ധൂനാം വധോ നാന്യോഽസ്തി ദൈഹികഃ ॥ 57 ॥

പുത്രശോകാതുരാഃ സർവ്വേ പാണ്ഡവാസ്സഹ കൃഷ്ണയാ ।
സ്വാനാം മൃതാനാം യത്കൃത്യം ചക്രുർന്നിർഹരണാദികം ॥ 58 ॥