ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / അഷ്ടമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 8) / അദ്ധ്യായം 8

← സ്കന്ധം 8 : അദ്ധ്യായം 7

സ്കന്ധം 8 : അദ്ധ്യായം 9 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / അഷ്ടമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 8) / അദ്ധ്യായം 8

ശ്രീശുക ഉവാച

പീതേ ഗരേ വൃഷാങ്കേണ പ്രീതാസ്തേഽമരദാനവാഃ ।
മമന്ഥുസ്തരസാ സിന്ധും ഹവിർദ്ധാനീ തതോഽഭവത് ॥ 1 ॥

താമഗ്നിഹോത്രീമൃഷയോ ജഗൃഹുർബ്രഹ്മവാദിനഃ ।
യജ്ഞസ്യ ദേവയാനസ്യ മേധ്യായ ഹവിഷേ നൃപ ॥ 2 ॥

തത ഉച്ചൈഃശ്രവാ നാമ ഹയോഽഭൂച്ചന്ദ്രപാണ്ഡുരഃ ।
തസ്മിൻ ബലിഃ സ്പൃഹാം ചക്രേ നേന്ദ്ര ഈശ്വരശിക്ഷയാ ॥ 3 ॥

തത ഐരാവതോ നാമ വാരണേന്ദ്രോ വിനിർർഗ്ഗതഃ ।
ദന്തൈശ്ചതുർഭിഃ ശ്വേതാദ്രേർഹരൻ ഭഗവതോ മഹിം ॥ 4 ॥

കൌസ്തുഭാഖ്യമഭൂദ് രത്നം പദ്മരാഗോ മഹോദധേഃ ।
തസ്മിൻ ഹരിഃ സ്പൃഹാം ചക്രേ വക്ഷോഽലങ്കരണേ മണൌ ॥ 5 ॥

തതോഽഭവത്പാരിജാതഃ സുരലോകവിഭൂഷണം ।
പൂരയത്യർർത്ഥിനോ യോഽർത്ഥൈഃ ശശ്വദ്ഭുവി യഥാ ഭവാൻ ॥ 6 ॥

തതശ്ചാപ്സരസോ ജാതാ നിഷ്കകണ്ഠ്യഃ സുവാസസഃ ।
രമണ്യഃ സ്വർഗ്ഗിണാം വൽഗുഗതിലീലാവലോകനൈഃ ॥ 7 ॥

തതശ്ചാവിരഭൂത് സാക്ഷാച്ഛ്രീ രമാ ഭഗവത്പരാ ।
രഞ്ജയന്തീ ദിശഃ കാന്ത്യാ വിദ്യുത്സൌദാമനീ യഥാ ॥ 8 ॥

തസ്യാം ചക്രുഃ സ്പൃഹാം സർവ്വേ സസുരാസുരമാനവാഃ ।
രൂപൌദാര്യവയോവർണ്ണമഹിമാക്ഷിപ്തചേതസഃ ॥ 9 ॥

തസ്യാ ആസനമാനിന്യേ മഹേന്ദ്രോ മഹദദ്ഭുതം ।
മൂർത്തിമത്യഃ സരിച്ഛ്രേഷ്ഠാ ഹേമകുംഭൈർജ്ജലം ശുചിഃ ॥ 10 ॥

ആഭിഷേചനികാ ഭൂമിരാഹരത്സകലൌഷധീഃ ।
ഗാവഃ പഞ്ച പവിത്രാണി വസന്തോ മധുമാധവൌ ॥ 11 ॥

ഋഷയഃ കൽപയാംചക്രുരഭിഷേകം യഥാവിധി ।
ജഗുർഭദ്രാണി ഗന്ധർവ്വാ നട്യശ്ച നനൃതുർജ്ജഗുഃ ॥ 12 ॥

മേഘാ മൃദംഗപണവമുരജാനകഗോമുഖാൻ ।
വ്യനാദയൻ ശംഖവേണുവീണാസ്തുമുലനിഃസ്വനാൻ ॥ 13 ॥

തതോഽഭിഷിഷിചുർദ്ദേവീം ശ്രിയം പദ്മകരാം സതീം ।
ദിഗിഭാഃ പൂർണകലശൈഃ സൂക്തവാക്യൈർദ്വിജേരിതൈഃ ॥ 14 ॥

സമുദ്രഃ പീതകൌശേയവാസസീ സമുപാഹരത് ।
വരുണഃ സ്രജം വൈജയന്തീം മധുനാ മത്തഷട് പദാം ॥ 15 ॥

ഭൂഷണാനി വിചിത്രാണി വിശ്വകർമ്മാ പ്രജാപതിഃ ।
ഹാരം സരസ്വതീ പദ്മമജോ നാഗാശ്ച കുണ്ഡലേ ॥ 16 ॥

     തതഃ കൃതസ്വസ്ത്യയനോത്പലസ്രജം
          നദദ് ദ്വിരേഫാം പരിഗൃഹ്യ പാണിനാ ।
     ചചാല വക്ത്രം സുകപോലകുണ്ഡലം
          സവ്രീഡഹാസം ദധതീ സുശോഭനം ॥ 17 ॥

     സ്തനദ്വയം ചാതികൃശോദരീ സമം
          നിരന്തരം ചന്ദനകുങ്കുമോക്ഷിതം ।
     തതസ്തതോ നൂപുരവൽഗുശിഞ്ജിതൈർ-
          വിസർപ്പതീ ഹേമലതേവ സാ ബഭൌ ॥ 18 ॥

     വിലോകയന്തീ നിരവദ്യമാത്മനഃ
          പദം ധ്രുവം ചാവ്യഭിചാരിസദ്ഗുണം ।
     ഗന്ധർവ്വയക്ഷാസുരസിദ്ധചാരണ-
          ത്രൈവിഷ്ടപേയാദിഷു നാന്വവിന്ദത ॥ 19 ॥

     നൂനം തപോ യസ്യ ന മന്യുനിർജ്ജയോ
          ജ്ഞാനം ക്വചിത് തച്ച ന സംഗവർജ്ജിതം ।
     കശ്ചിൻമഹാംസ്തസ്യ ന കാമനിർജ്ജയഃ
          സ ഈശ്വരഃ കിം പരതോ വ്യപാശ്രയഃ ॥ 20 ॥

     ധർമ്മഃ ക്വചിത് തത്ര ന ഭൂതസൌഹൃദം
          ത്യാഗഃ ക്വചിത് തത്ര ന മുക്തികാരണം ।
     വീര്യം ന പുംസോഽസ്ത്യജവേഗനിഷ്കൃതം
          ന ഹി ദ്വിതീയോ ഗുണസംഗവർജ്ജിതഃ ॥ 21 ॥

     ക്വചിച്ചിരായുർന്ന ഹി ശീലമംഗളം
          ക്വചിത് തദപ്യസ്തി ന വേദ്യമായുഷഃ ।
     യത്രോഭയം കുത്ര ച സോഽപ്യമംഗളഃ
          സുമംഗളഃ കശ്ച ന കാങ്ക്ഷതേ ഹി മാം ॥ 22 ॥

     ഏവം വിമൃശ്യാവ്യഭിചാരിസദ്ഗുണൈർ-
          വരം നിജൈകാശ്രയതാഗുണാശ്രയം ।
     വവ്രേ വരം സർവ്വഗുണൈരപേക്ഷിതം
          രമാ മുകുന്ദം നിരപേക്ഷമീപ്സിതം ॥ 23 ॥

     തസ്യാംസദേശ ഉശതീം നവകഞ്ജമാലാം
          മാദ്യൻമധുവ്രതവരൂഥഗിരോപഘുഷ്ടാം ।
     തസ്ഥൌ നിധായ നികടേ തദുരഃ സ്വധാമ
          സവ്രീഡഹാസവികസന്നയനേന യാതാ ॥ 24 ॥

     തസ്യാഃ ശ്രിയസ്ത്രിജഗതോ ജനകോ ജനന്യാ
          വക്ഷോ നിവാസമകരോത്പരമം വിഭൂതേഃ ।
     ശ്രീഃ സ്വാഃ പ്രജാഃ സകരുണേന നിരീക്ഷണേന
          യത്ര സ്ഥിതൈധയത സാധിപതീംസ്ത്രിലോകാൻ ॥ 25 ॥

ശംഖതൂര്യമൃദംഗാനാം വാദിത്രാണാം പൃഥുഃ സ്വനഃ ।
ദേവാനുഗാനാം സസ്ത്രീണാം നൃത്യതാം ഗായതാമഭൂത് ॥ 26 ॥

ബ്രഹ്മരുദ്രാംഗിരോമുഖ്യാഃ സർവ്വേ വിശ്വസൃജോ വിഭും ।
ഈഡിരേഽവിതഥൈർമ്മന്ത്രൈസ്തല്ലിംഗൈഃ പുഷ്പവർഷിണഃ ॥ 27 ॥

ശ്രിയാ വിലോകിതാ ദേവാഃ സപ്രജാപതയഃ പ്രജാഃ ।
ശീലാദിഗുണസമ്പന്നാ ലേഭിരേ നിർവൃതിം പരാം ॥ 28 ॥

നിഃസത്ത്വാ ലോലുപാ രാജൻ നിരുദ്യോഗാ ഗതത്രപാഃ ।
യദാ ചോപേക്ഷിതാ ലക്ഷ്മ്യാ ബഭൂവുർദ്ദൈത്യദാനവാഃ ॥ 29 ॥

അഥാസീദ്വാരുണീ ദേവീ കന്യാ കമലലോചനാ ।
അസുരാ ജഗൃഹുസ്താം വൈ ഹരേരനുമതേന തേ ॥ 30 ॥

അഥോദധേർമ്മഥ്യമാനാത്കാശ്യപൈരമൃതാർത്ഥിഭിഃ ।
ഉദതിഷ്ഠൻമഹാരാജ പുരുഷഃ പരമാദ്ഭുതഃ ॥ 31 ॥

ദീർഘപീവരദോർദ്ദണ്ഡഃ കംബുഗ്രീവോഽരുണേക്ഷണഃ ।
ശ്യാമളസ്തരുണഃ സ്രഗ്വീ സർവ്വാഭരണഭൂഷിതഃ ॥ 32 ॥

പീതവാസാ മഹോരസ്കഃ സുമൃഷ്ടമണികുണ്ഡലഃ ।
സ്നിഗ്ദ്ധകുഞ്ചിതകേശാന്തഃ സുഭഗഃ സിംഹവിക്രമഃ ॥ 33 ॥

അമൃതാപൂർണ്ണകലശം ബിഭ്രദ് വലയഭൂഷിതഃ ।
സ വൈ ഭഗവതഃ സാക്ഷാദ് വിഷ്ണോരംശാംശസംഭവഃ ॥ 34 ॥

ധന്വന്തരിരിതി ഖ്യാത ആയുർവ്വേദദൃഗിജ്യഭാക് ।
തമാലോക്യാസുരാഃ സർവ്വേ കലശം ചാമൃതാഭൃതം ॥ 35 ॥

ലിപ്സന്തഃ സർവ്വവസ്തൂനി കലശം തരസാഹരൻ ।
നീയമാനേഽസുരൈസ്തസ്മിൻ കലശേഽമൃതഭാജനേ ॥ 36 ॥

വിഷണ്ണമനസോ ദേവാ ഹരിം ശരണമായയുഃ ।
ഇതി തദ്ദൈന്യമാലോക്യ ഭഗവാൻ ഭൃത്യകാമകൃത് ।
മാ ഖിദ്യത മിഥോഽർത്ഥം വഃ സാധയിഷ്യേ സ്വമായയാ ॥ 37 ॥

മിഥഃ കലിരഭൂത്തേഷാം തദർത്ഥേ തർഷചേതസാം ।
അഹം പൂർവ്വമഹം പൂർവ്വം ന ത്വം ന ത്വമിതി പ്രഭോ ॥ 38 ॥

ദേവാഃ സ്വം ഭാഗമർഹന്തി യേ തുല്യായാസഹേതവഃ ।
സത്രയാഗ ഇവൈതസ്മിന്നേഷ ധർമ്മഃ സനാതനഃ ॥ 39 ॥

ഇതി സ്വാൻ പ്രത്യഷേധൻ വൈ ദൈതേയാ ജാതമത്സരാഃ ।
ദുർബ്ബലാഃ പ്രബലാൻ രാജൻ ഗൃഹീതകലശാൻ മുഹുഃ ॥ 40 ॥

ഏതസ്മിന്നന്തരേ വിഷ്ണുഃ സർവ്വോപായവിദീശ്വരഃ ।
യോഷിദ്രൂപമനിർദ്ദേശ്യം ദധാര പരമാദ്ഭുതം ॥ 41 ॥

പ്രേക്ഷണീയോത്പലശ്യാമം സർവ്വാവയവസുന്ദരം ।
സമാനകർണ്ണാഭരണം സുകപോലോന്നസാനനം ॥ 42 ॥

നവയൌവനനിർവൃത്തസ്തനഭാരകൃശോദരം ।
മുഖാമോദാനുരക്താളി ഝങ്കാരോദ്വിഗ്നലോചനം ॥ 43 ॥

ബിഭ്രത് സ്വകേശഭാരേണ മാലാമുത്ഫുല്ലമല്ലികാം ।
സുഗ്രീവകണ്ഠാഭരണം സുഭുജാംഗദഭൂഷിതം ॥ 44 ॥

വിരജാംബരസംവീതനിതംബദ്വീപശോഭയാ ।
കാഞ്ച്യാ പ്രവിലസദ്വൽഗുചലച്ചരണനൂപുരം ॥ 45 ॥

സവ്രീഡസ്മിതവിക്ഷിപ്തഭ്രൂവിലാസാവലോകനൈഃ ।
ദൈത്യയൂഥപചേതഃസു കാമമുദ്ദീപയൻ മുഹുഃ ॥ 46 ॥