ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / സപ്തമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 7) / അദ്ധ്യായം 14

← സ്കന്ധം 7 : അദ്ധ്യായം 13

സ്കന്ധം 7 : അദ്ധ്യായം 15 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / സപ്തമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 7) / അദ്ധ്യായം 14

യുധിഷ്ഠിര ഉവാച

ഗൃഹസ്ഥ ഏതാം പദവീം വിധിനാ യേന ചാഞ്ജസാ ।
യാതി ദേവഋഷേ ബ്രൂഹി മാദൃശോ ഗൃഹമൂഢധീഃ ॥ 1 ॥

നാരദ ഉവാച

ഗൃഹേഷ്വവസ്ഥിതോ രാജൻ ക്രിയാഃ കുർവ്വൻ ഗൃഹോചിതാഃ ।
വാസുദേവാർപ്പണം സാക്ഷാദുപാസീത മഹാമുനീൻ ॥ 2 ॥

ശൃണ്വൻ ഭഗവതോഽഭീക്ഷ്ണമവതാരകഥാമൃതം ।
ശ്രദ്ദധാനോ യഥാകാലമുപശാന്തജനാവൃതഃ ॥ 3 ॥

സത്സംഗാച്ഛനകൈഃ സംഗമാത്മജായാത്മജാദിഷു ।
വിമുച്യേൻമുച്യമാനേഷു സ്വയം സ്വപ്നവദുത്ഥിതഃ ॥ 4 ॥

യാവദർത്ഥമുപാസീനോ ദേഹേ ഗേഹേ ച പണ്ഡിതഃ ।
വിരക്തോ രക്തവത്തത്ര നൃലോകേ നരതാം ന്യസേത് ॥ 5 ॥

ജ്ഞാതയഃ പിതരൌ പുത്രാ ഭ്രാതരഃ സുഹൃദോഽപരേ ।
യദ് വദന്തി യദിച്ഛന്തി ചാനുമോദേത നിർമ്മമഃ ॥ 6 ॥

ദിവ്യം ഭൌമം ചാന്തരീക്ഷം വിത്തമച്യുതനിർമ്മിതം ।
തത്സർവ്വമുപയുഞ്ജാന ഏതത്കുര്യാത് സ്വതോ ബുധഃ ॥ 7 ॥

യാവദ്ഭ്രിയേത ജഠരം താവത് സ്വത്വം ഹി ദേഹിനാം ।
അധികം യോഽഭിമന്യേത സ സ്തേനോ ദണ്ഡമർഹതി ॥ 8 ॥

മൃഗോഷ്ട്രഖരമർക്കാഖുസരീസൃപ്ഖഗമക്ഷികാഃ ।
ആത്മനഃ പുത്രവത്പശ്യേത്തൈരേഷാമന്തരം കിയത് ॥ 9 ॥

ത്രിവർഗ്ഗം നാതികൃച്ഛ്രേണ ഭജേത ഗൃഹമേധ്യപി ।
യഥാദേശം യഥാകാലം യാവദ്ദൈവോപപാദിതം ॥ 10 ॥

ആശ്വാഘാന്തേഽവസായിഭ്യഃ കാമാൻ സംവിഭജേദ് യഥാ ।
അപ്യേകാമാത്മനോ ദാരാം നൃണാം സ്വത്വഗ്രഹോ യതഃ ॥ 11 ॥

ജഹ്യാദ് യദർത്ഥേ സ്വപ്രാണാൻ ഹന്യാദ്വാ പിതരം ഗുരും ।
തസ്യാം സ്വത്വം സ്ത്രിയാം ജഹ്യാദ് യസ്തേന ഹ്യജിതോ ജിതഃ ॥ 12 ॥

കൃമിവിഡ്ഭസ്മനിഷ്ഠാന്തം ക്വേദം തുച്ഛം കളേബരം ।
ക്വ തദീയരതിർഭാര്യാ ക്വായമാത്മാ നഭശ്ഛദിഃ ॥ 13 ॥

സിദ്ധൈർ യജ്ഞാവശിഷ്ടാർത്ഥൈഃ കൽപയേദ് വൃത്തിമാത്മനഃ ।
ശേഷേ സ്വത്വം ത്യജൻ പ്രാജ്ഞഃ പദവീം മഹതാമിയാത് ॥ 14 ॥

ദേവാൻ ഋഷീൻ നൃഭൂതാനി പിതൄനാത്മാനമന്വഹം ।
സ്വവൃത്ത്യാഗതവിത്തേന യജേത പുരുഷം പൃഥക് ॥ 15 ॥

യർഹ്യാത്മനോഽധികാരാദ്യാഃ സർവ്വാഃ സ്യുർയജ്ഞസമ്പദഃ ।
വൈതാനികേന വിധിനാ അഗ്നിഹോത്രാദിനാ യജേത് ॥ 16 ॥

ന ഹ്യഗ്നിമുഖതോയം വൈ ഭഗവാൻ സർവ്വയജ്ഞഭുക് ।
ഇജ്യേത ഹവിഷാ രാജൻ യഥാ വിപ്രമുഖേ ഹുതൈഃ ॥ 17 ॥

തസ്മാദ്ബ്രാഹ്മണദേവേഷു മർത്ത്യാദിഷു യഥാർഹതഃ ।
തൈസ്തൈഃ കാമൈർയജസ്വൈനം ക്ഷേത്രജ്ഞം ബ്രാഹ്മണാനനു ॥ 18 ॥

കുര്യാദാപരപക്ഷീയം മാസി പ്രൌഷ്ഠപദേ ദ്വിജഃ ।
ശ്രാദ്ധം പിത്രോര്യഥാവിത്തം തദ്ബന്ധൂനാം ച വിത്തവാൻ ॥ 19 ॥

അയനേ വിഷുവേ കുര്യാദ് വ്യതീപാതേ ദിനക്ഷയേ ।
ചന്ദ്രാദിത്യോപരാഗേ ച ദ്വാദശീശ്രവണേഷു ച ॥ 20 ॥

തൃതീയായാം ശുക്ലപക്ഷേ നവംയാമഥ കാർത്തികേ ।
ചതസൃഷ്വപ്യഷ്ടകാസു ഹേമന്തേ ശിശിരേ തഥാ ॥ 21 ॥

മാഘേ ച സിതസപ്തമ്യാം മഘാരാകാസമാഗമേ ।
രാകയാ ചാനുമത്യാ വാ മാസർക്ഷാണി യുതാന്യപി ॥ 22 ॥

ദ്വാദശ്യാമനുരാധാ സ്യാച്ഛ്രവണസ്തിസ്ര ഉത്തരാഃ ।
തിസൃഷ്വേകാദശീ വാഽഽസു ജൻമർക്ഷശ്രോണയോഗയുക് ॥ 23 ॥

ത ഏതേ ശ്രേയസഃ കാലാ നൃണാം ശ്രേയോവിവർദ്ധനാഃ ।
കുര്യാത് സർവ്വാത്മനൈതേഷു ശ്രേയോഽമോഘം തദായുഷഃ ॥ 24 ॥

ഏഷു സ്നാനം ജപോ ഹോമോ വ്രതം ദേവദ്വിജാർച്ചനം ।
പിതൃദേവനൃഭൂതേഭ്യോ യദ്ദത്തം തദ്ധ്യനശ്വരം ॥ 25 ॥

സംസ്കാരകാലോ ജായായാ അപത്യസ്യാത്മനസ്തഥാ ।
പ്രേതസംസ്ഥാ മൃതാഹശ്ച കർമ്മണ്യഭ്യുദയേ നൃപ ॥ 26 ॥

അഥ ദേശാൻ പ്രവക്ഷ്യാമി ധർമ്മാദിശ്രേയ ആവഹൻ ।
സ വൈ പുണ്യതമോ ദേശഃ സത്പാത്രം യത്ര ലഭ്യതേ ॥ 27 ॥

ബിംബം ഭഗവതോ യത്ര സർവ്വമേതച്ചരാചരം ।
യത്ര ഹ ബ്രാഹ്മണകുലം തപോവിദ്യാദയാന്വിതം ॥ 28 ॥

യത്ര യത്ര ഹരേരർച്ചാ സ ദേശഃ ശ്രേയസാം പദം ।
യത്ര ഗംഗാദയോ നദ്യഃ പുരാണേഷു ച വിശ്രുതാഃ ॥ 29 ॥

സരാംസി പുഷ്കരാദീനി ക്ഷേത്രാണ്യർഹാശ്രിതാന്യുത ।
കുരുക്ഷേത്രം ഗയശിരഃ പ്രയാഗഃ പുലഹാശ്രമഃ ॥ 30 ॥

നൈമിഷം ഫാൽഗുനം സേതുഃ പ്രഭാസോഽഥ കുശസ്ഥലീ ।
വാരാണസീ മധുപുരീ പമ്പാ ബിന്ദുസരസ്തഥാ ॥ 31 ॥

നാരായണാശ്രമോ നന്ദാ സീതാരാമാശ്രമാദയഃ ।
സർവ്വേ കുലാചലാ രാജൻ മഹേന്ദ്രമലയാദയഃ ॥ 32 ॥

ഏതേ പുണ്യതമാ ദേശാ ഹരേരർച്ചാശ്രിതാശ്ച യേ ।
ഏതാൻ ദേശാൻ നിഷേവേത ശ്രേയസ്കാമോ ഹ്യഭീക്ഷ്ണശഃ ।
ധർമ്മോ ഹ്യത്രേഹിതഃ പുംസാം സഹസ്രാധിഫലോദയഃ ॥ 33 ॥

പാത്രം ത്വത്ര നിരുക്തം വൈ കവിഭിഃ പാത്രവിത്തമൈഃ ।
ഹരിരേവൈക ഉർവ്വീശ യൻമയം വൈ ചരാചരം ॥ 34 ॥

ദേവർഷ്യർഹത്സു വൈ സത്സു തത്ര ബ്രഹ്മാത്മജാദിഷു ।
രാജൻ യദഗ്രപൂജായാം മതഃ പാത്രതയാച്യുതഃ ॥ 35 ॥

ജീവരാശിഭിരാകീർണ്ണ ആണ്ഡകോശാംഘ്രിപോ മഹാൻ ।
തൻമൂലത്വാദച്യുതേജ്യാ സർവ്വജീവാത്മതർപ്പണം ॥ 36 ॥

പുരാണ്യനേന സൃഷ്ടാനി നൃതിര്യഗൃഷിദേവതാഃ ।
ശേതേ ജീവേന രൂപേണ പുരേഷു പുരുഷോ ഹ്യസൌ ॥ 37 ॥

തേഷ്വേഷു ഭഗവാൻ രാജംസ്താരതമ്യേന വർത്തതേ ।
തസ്മാത്പാത്രം ഹി പുരുഷോ യാവാനാത്മാ യഥേയതേ ॥ 38 ॥

ദൃഷ്ട്വാ തേഷാം മിഥോ നൃണാമവജ്ഞാനാത്മതാം നൃപ ।
ത്രേതാദിഷു ഹരേരർച്ചാ ക്രിയായൈ കവിഭിഃ കൃതാ ॥ 39 ॥

തതോഽർച്ചായാം ഹരിം കേചിത് സംശ്രദ്ധായ സപര്യയാ ।
ഉപാസത ഉപാസ്താപി നാർത്ഥദാ പുരുഷദ്വിഷാം ॥ 40 ॥

പുരുഷേഷ്വപി രാജേന്ദ്ര സുപാത്രം ബ്രാഹ്മണം വിദുഃ ।
തപസാ വിദ്യയാ തുഷ്ട്യാ ധത്തേ വേദം ഹരേസ്തനും ॥ 41 ॥

നന്വസ്യ ബ്രാഹ്മണാ രാജൻ കൃഷ്ണസ്യ ജഗദാത്മനഃ ।
പുനന്തഃ പാദരജസാ ത്രിലോകീം ദൈവതം മഹത് ॥ 42 ॥