ശ്രീമദ് ഭാഗവതം/പ്രഥമഃ സ്കന്ധഃ/അഷ്ടാദശോധ്യായഃ
|
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം |
|---|
സൂത ഉവാച
യോ വൈ ദ്രൗണ്യസ്ത്രവിപ്ലുഷ്ടോ ന മാതുരുദരേ മൃതഃ
അനുഗ്രഹാദ് ഭഗവതഃ കൃഷ്ണസ്യാദ്ഭുതകർമണഃ ൧
ബ്രഹ്മകോപോത്ഥിതാദ് യസ്തു തക്ഷകാത്പ്രാണവിപ്ലവാത്
ന സ്മ്മുമോഹോരുഭയാദ് ഭഗവത്യർപിതാശയഃ ൨
ഉത്സൃജ്യ സർവതഃ സങ്ഗം വിജ്ഞാതാജിതസംസ്ഥിതിഃ
വൈയാസകേർജഹൗ ശിഷ്യോ ഗങ്ഗായാം സ്വം കലേവരം ൩
നോത്തമശ്ലോകവാർതാനാം ജുഷതാം തത്കഥാമൃതം
സ്യാത്സമ്ഭ്രമോന്തകാലേപി സ്മരതാം തത്പദാമ്ബുജം ൪
താവത്കലിർന പ്രഭവേത് പ്രവിഷ്ടോപീഹ സർവതഃ
യാവദീശോ മഹാനുർവ്യാമാഭിമന്യവ ഏകരാട് ൫
യസ്മിന്നഹനി യർഹ്യേവ ഭഗവാനുത്സസർജ ഗാം
തദൈവേഹാനുവൃത്തോസാവധർമപ്രഭവഃ കലിഃ ൬
നാനുദ്വേഷ്ടി കലിം സമ്രാട് സാരങ്ഗ ഇവ സാരഭുക്
കുശലാന്യാശു സിദ്ധ്യന്തി നേതരാണി കൃതാനി യത് ൭
കിം നു ബാലേഷു ശൂരേണ കലിനാ ധീരഭീരുണാ
അപ്രമത്തഃ പ്രമത്തേഷു യോ വൃകോ നൃഷു വർതതേ ൮
ഉപവർണിതമേതദ്വഃ പുണ്യം പാരീക്ഷിതം മയാ
വാസുദേവകഥോപേതമാഖ്യാനം യദപൃച്ഛത ൯
യാ യാഃ കഥാ ഭഗവതഃ കഥനീയോരുകർമണഃ
ഗുണകർമാശ്രയാഃ പുമ്ഭിഃ സംസേവ്യാസ്താ ബുഭൂഷുഭിഃ ൧൦
ഋഷയ ഊചുഃ
സൂത ജീവ സമാഃ സൗമ്യ ശാശ്വതീർവിശദം യശഃ
യസ്ത്വം ശംസസി കൃഷ്ണസ്യ മർത്യാനാമമൃതം ഹി നഃ ൧൧
കർമണ്യസ്മിന്നനാശ്വാസേ ധൂമധൂമ്രാത്മനാം ഭവാൻ
ആപായയതി ഗോവിന്ദപാദപദ്മാസവം മധു ൧൨
തുലയാമ ലവേനാപി ന സ്വർഗം നാപുനർഭവം
ഭഗവത്സങ്ഗിസങ്ഗസ്യ മർത്യാനാം കിമുതാശിഷഃ ൧൩
കോ നാമ തൃപ്യേദ് രസവിത്കഥായാം മഹത്തമൈകാന്തപരായണസ്യ
നാന്തം ഗുണാനാമഗുണസ്യ ജഗ്മുര്യോഗേശ്വരാ യേ ഭവപാദ്മമുഖ്യാഃ ൧൪
തന്നോ ഭവാൻ വൈ ഭഗവത്പ്രധാനോ മഹത്തമൈകാന്തപരായണസ്യ
ഹരേരുദാരം ചരിതം വിശുദ്ധം ശുശ്രൂഷതാം നോ വിതനോതു വിദ്വൻ ൧൫
സ വൈ മഹാഭാഗവതഃ പരീക്ഷിദ് യേനാപവർഗാഖ്യമദഭ്രബുദ്ധിഃ
ജ്ഞാനേന വൈയാസകിശബ്ദിതേന ഭേജേ ഖഗേന്ദ്രധ്വജപാദമൂലം ൧൬
തന്നഃ പരം പുണ്യമസംവൃതാർഥമാഖ്യാനമത്യദ്ഭുതയോഗനിഷ്ഠം
ആഖ്യാഹ്യനന്താചരിതോപപന്നം പാരീക്ഷിതം ഭാഗവതാഭിരാമം ൧൭
സൂത ഉവാച
അഹോ വയം ജന്മഭൃതോദ്യ ഹാസ്മ വൃദ്ധാനുവൃത്ത്യാപി വിലോമജാതാഃ
ദൗഷ്കുല്യമാധിം വിധുനോതി ശീഘ്രം മഹത്തമാനാമഭിധാനയോഗഃ ൧൮
കുതഃ പുനർഗൃണതോ നാമ തസ്യ മഹത്തമൈകാന്തപരായണസ്യ
യോനന്തശക്തിർഭഗവാനനന്തോ മഹദ്ഗുണത്വാദ് യമനന്തമാഹുഃ ൧൯
ഏതാവതാലം നനു സൂചിതേന ഗുണൈരസാമ്യാനതിശായനസ്യ
ഹിത്വേതരാൻ പ്രാർഥയതോ വിഭൂതിര്യസ്യാങ്ഘ്രിരേണും ജുഷതേനഭീപ്സോഃ ൨൦
അഥാപി യത്പാദനഖാവസൃഷ്ടം ജഗദ്വിരിഞ്ചോപഹൃതാർഹണാമ്ഭഃ
സേശം പുനാത്യന്യതമോ മുകുന്ദാത് കോ നാമ ലോകേ ഭഗവത്പദാർഥഃ ൨൧
യത്രാനുരക്താഃ സഹസൈവ ധീരാ വ്യപോഹ്യ ദേഹാദിഷു സങ്ഗമൂഢം
വ്രജന്തി തത്പാരമഹംസ്യമന്ത്യം യസ്മിന്നഹിസോപശമഃ സ്വധർമഃ ൨൨
അഹം ഹി പൃഷ്ടോര്യമണോ ഭവദ്ഭിരാചക്ഷ ആത്മാവഗമോത്ര യാവാൻ
നഭഃ പതന്ത്യാത്മസമം പതത്ത്രിണസ്തഥാ സമം വിഷ്ണുഗതിം വിപശ്ചിതഃ ൨൩
ഏകദാ ധനുരുദ്യമ്യ വിചരത് മൃഗയാം വനേ
മൃഗാനനുഗതഃ ശ്രാന്തഃ ക്ഷുധിതസ്തൃഷിതോ ഭൃശം ൨൪
ജലാശയമചക്ഷാണഃ പ്രവിവേശ തമാശ്രമം
ദദർശ മുനിമാസീനം ശാന്തം മീലിതലോചനം ൨൫
പ്രതിരുദ്ധേന്ദ്രിയപ്രാണമനോബുദ്ധിമുപാരതം
സ്ഥാനത്രയാത്പരം പ്രാപ്തം ബ്രഹ്മഭൂതമവിക്രിയം ൨൬
വിപ്രകീർണജടാച്ഛന്നം രൗരവേണാജിനേന ച
വിശുഷ്യത്താലുരുദകം തഥാഭൂതമയാചത ൨൭
അലബ്ധതൃണഭൂമ്യാദിരസന്പ്രാപ്താർഘ്യസൂനൃതഃ
അവജ്ഞാതമിവാത്മാനം മന്യമാനശ്ചുകോപ ഹ ൨൮
അഭൂതപൂർവഃ സഹസാ ക്ഷുത്തൃഡ്ഭ്യാമർദിതാത്മനഃ
ബ്രാഹ്മണം പ്രത്യഭൂദ്ബ്രഹ്മൻ മത്സരോ മന്യുരേവ ച ൨൯
സ തു ബ്രഹ്മഋഷേരംസേ ഗതാസുമുരഗം രുഷാ
വിനിർഗച്ഛന്ധനുഷ്കോട്യാ നിധായ പുരമാഗതഃ ൩൦
ഏഷ കിം നിഭൃതാശേഷകരണോ മീലിതേക്ഷണഃ
മൃഷാസമാധിരാഹോസ്വിത്കിം നു സ്യാത്ക്ഷത്രബന്ധുഭിഃ ൩൧
തസ്യ പുത്രോതിതേജസ്വീ വിഹരൻ ബാലകോർഭകൈഃ
രാജ്ഞാഘം പ്രാപിതം താതം ശ്രുത്വാ തത്രേദമബ്രവീത് ൩൨
അഹോ അധർമഃ പാലാനാം പീവ്നാം ബലിഭുജാമിവ
സ്വാമിന്യഘം യദ് ദാസാനാം ദ്വാരപാനാം ശുനാമിവ ൩൩
ബ്രാഹ്മണൈഃ ക്ഷത്രബന്ധുർഹി ദ്വാരപാലോ നിരൂപിതഃ
സ കഥം തദ്ഗൃഹേ ദ്വാസ്ഥാഃ സഭാണ്ഡം ഭോക്തുമർഹതി ൩൪
കൃഷ്ണേ ഗതേ ഭഗവതി ശാസ്തര്യുത്പഥഗാമിനാം
തദ്ഭിന്നസേതൂനദ്യാഹം ശാസ്മി പശ്യത മേ ബലം ൩൫
ഇത്യുക്ത്വാ രോഷതാമ്രാക്ഷോ വയസ്യാനൃഷിബാലകാൻ കൗശിക്യാപ ഉപസ്പൃശ്യ വാഗ്വജ്രം വിസസർജ ഹ ൩൬36
ഇതി ലങ്ഘിതമര്യാദം തക്ഷകഃ സപ്തമേഹനി
ദംക്ഷ്യതി സ്മ കുലാങ്ഗാരം ചോദിതോ മേ തതദ്രുഹം ൩൭37
തതോഭ്യേത്യാശ്രമം ബാലോ ഗളേ സർപകളേബരം പിതരം വീക്ഷ്യ ദുഃഖാർതോ മുക്തകണ്ഠോ രുരോദ ഹ ൩൮38
സ വാ ആങ്ഗിരസോ ബ്രഹ്മൻ ശ്രുത്വാ സുതവിലാപനം ഉന്മീല്യ ശനകൈർനേത്രേ ദൃഷ്ട്വാ സ്വാംസേ മൃതോരഗം ൩൯ 39
വിസൃജ്യ പുത്രം പപ്രച്ഛ വത്സ കസ്മാദ്ധി രോദിഷി കേന വാ തേപ്രതികൃതമിത്യുക്ത: സ ന്യവേദയത് ൪൦40
നിശമ്യ ശപ്തമതദർഹം നരേന്ദ്രം സ ബ്രാഹ്മണോ നാത്മജമഭ്യനന്ദത് അഹോ ബതാംഹോ മഹദജ്ഞ തേ കൃതമൽപീയസി ദ്രോഹ ഉരുർദമോ ധൃതഃ ൪൧41
ന വൈ നൃഭിർനരദേവം പരാഖ്യം സമ്മാതുമർഹസ്യവിപക്വബുദ്ധേ
യത്തേജസാ ദുർവിഷഹേണ ഗുപ്താ വിന്ദന്തി ഭദ്രാണ്യകുതോഭയാഃ പ്രജാഃ'൪൨42
അലക്ഷ്യമാണേ നരദേവനാമ്നി രഥാങ്ഗപാണാവയമങ്ഗ ലോകഃ
തദാ ഹി ചോരപ്രചുരോ വിനംക്ഷ്യത്യരക്ഷ്യമാണോവിവരൂഥവത് ക്ഷണാത് ൪൩43
തദദ്യ നഃ പാപമുപൈത്യനന്വയം യന്നഷ്ടനാഥസ്യ വസോർവിലുന്പകാത്
പരസ്പരം ഘ്നന്തി ശപന്തി വൃഞ്ജതേ പശൂൻ സ്ത്രിയോർഥാൻ പുരുദസ്യവോ ജനാഃ ൪൪44
തദാര്യധർമശ്ചച വിലീയതേ നൃണാം വർണാശ്രമാചാരയുതസ്ത്രയീമയഃ
തതോർഥകാമാഭിനിവേശിതാത്മനാം ശുനാം കപീനാമിവ വർണസങ്കരഃ ൪൫45
ധർമപാലോ നരപതിഃ സ തു സമ്രാട് ബൃഹച്ഛ്രവാഃ
സാക്ഷാന്മഹാഭാഗവതോ രാജർഷിർഹയമേധയാട്
ക്ഷുത്തൃട്ശ്രമയുതോ ദീനോ നൈവാസ്മച്ഛാപമർഹതി '൪൬46
അപാപേഷു സ്വഭൃത്യേഷു ബാലേനാപക്വബുദ്ധിനാ
പാപം കൃതം തദ്ഭഗവാൻ സർവാത്മാ ക്ഷന്തുമർഹതി ൪൭47
തിരസ്കൃതാ വിപ്രലബ്ധാഃ ശപ്താഃ ക്ഷിപ്താ ഹതാ അപി
നാസ്യ തത് പ്രതികുർവന്തി തദ്ഭക്താഃ പ്രഭവോപി ഹി ൪൮48
ഇതി പുത്രകൃതാഘേന സോനുതപ്തോ മഹാമുനിഃ
സ്വയം വിപ്രകൃതോ രാജ്ഞാ നൈവാഘം തദചിന്തയത് ൪൯49
പ്രായശഃ സാധവോ ലോകേ പരൈർദ്വന്ദ്വേഷു യോജിതാഃ
ന വ്യഥന്തി ന ഹൃഷ്യന്തി യത ആത്മാഗുണാശ്രയഃ ൫൦50
ഇതി ശ്രീമദ്ഭാഗവതേ മഹാപുരാണേ പാരമഹംസ്യാം സംഹിതായാം പ്രഥമസ്കന്ധേ
വിപ്രശാപോപലമ്ഭനം നാമ അഷ്ടാദശോധ്യായഃ