ശ്രീമദ് ഭാഗവതം/പ്രഥമഃ സ്കന്ധഃ/ഏകോനവിംശോധ്യായഃ
|
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം |
|---|
സൂത ഉവാച
മഹീപതിസ്ത്വഥ തത്കർമ ഗർഹ്യം വിചിന്തയന്നാത്മകൃതം സുദുർമനാഃ
അഹോ മയാ നീചമനാര്യവത്കൃതം നിരാഗസി ബ്രഹ്മണി ഗൂഢതേജസി ൧1
ധ്രുവം തതോ മേ കൃതദേവഹേലനാദ് ദുരത്യയം വ്യസനം നാതിദീർഘാത്
തദസ്തു കാമം ഹ്യഘനിഷ്കൃതായ മേ യഥാ ന കുര്യാം പുനരേവമദ്ധാ ൨2
അദ്യൈവ രാജ്യം ബലമൃദ്ധകോശം പ്രകോപിതബ്രഹ്മകുലാനലോ മേ
ദഹത്വഭദ്രസ്യ പുനർന മേഭൂത് പാപീയസീ ധീർദ്വിജദേവഗോഭ്യഃ ൩3
സ ചിന്തയന്നിത്ഥമഥാശൃണോദ് യഥാ മുനേഃ സുതോക്തോ നിർഋതിസ്തക്ഷകാഖ്യഃ
സ സാധു മേനേ നചിരേണ തക്ഷകാനലം പ്രസക്തസ്യ വിരക്തികാരണം൪4
അഥോ വിഹായേമമമും ച ലോകം വിമർശിതൗ ഹേയതയാ പുരസ്താത്
കൃഷ്ണാങ്ഘ്രിസേവാമധിമന്യമാന ഉപാവിശത് പ്രായമമർത്യനദ്യാം ൫5
യാ വൈ ലസച്ഛ്രീതുളസീവിമിശ്രകൃഷ്ണാങ്ഘ്രിരേണ്വഭ്യധികാമ്ബുനേത്രീ
പുനാതി ലോകാനുഭയത്ര സേശാൻ കസ്താം സേവേത മരിഷ്യമാണഃ ൬6
ഇതി വ്യവച്ഛിദ്യ സ പാണ്ഡവേയഃ പ്രായോപവേശം പ്രതി വിഷ്ണുപദ്യാം
ദധ്യൗ മുകുന്ദാങ്ഘ്രിമനന്യഭാവോ മുനിവ്രതോ മുക്തസമസ്തസങ്ഗഃ ൭7
തത്രോപജഗ്മുർഭുവനം പുനാനാ മഹാനുഭാവാ മുനയഃ സശിഷ്യാഃ
പ്രായേണ തീർഥാഭിഗമാപദേശൈഃ സ്വയം ഹി തീർഥാനി പുനന്തി സന്തഃ ൮8
അത്രിർവസിഷ്ഠശ്ച്യവനഃ ശരദ്വാനരിഷ്ടനേമിർഭൃഗുരങ്ഗിരാശ്ച
പരാശരോ ഗാധിസുതോഥ രാമ ഉതഥ്യ ഇന്ദ്രപ്രമദേധ്മവാഹൗ ൯9
മേധാതിഥിർദേവല ആർഷ്ടിഷേണോ ഭാരദ്വാജോ ഗൗതമഃ പിപ്പലാദഃ
മൈത്രേയ ഔർവഃ കവഷഃ കുമ്ഭയോനിർദ്വൈപായനോ ഭഗവാന്നാരദശ്ച ൧൦10
അന്യേ ച ദേവർഷിബ്രഹ്മർഷിവര്യാ രാജർഷിവര്യാ അരുണാദയശ്ച
നാനാർഷേയപ്രവരാൻ സമേതാനഭ്യർച്യ രാജാ ശിരസാ വവന്ദേ ൧൧11
സുഖോപവിഷ്ടേഷ്വഥ തേഷു ഭൂയഃ കൃതപ്രണാമഃ സ്വചികീർഷിതം യത്
വിജ്ഞാപയാമാസ വിവിക്തചേതാ ഉപസ്ഥിതോഗ്രേഭിഗൃഹീതപാണിഃ൧൨'12
രാജോവാച
അഹോ വയം ധന്യതമാ നൃപാണാം മഹത്തമാനുഗ്രഹണീയശീലാഃ
രാജ്ഞാം കുലം ബ്രാഹ്മണപാദശൗചാദ് ദൂരാദ് വിസൃഷ്ടം ബത ഗർഹ്യകർമ൧൩13
തസ്യൈവ മേഘസ്യ പരാവരേശോ വ്യാസക്തചിത്തസ്യ ഗൃഹേഷ്വഭീക്ഷ്ണം
നിർവേദമൂലോ ദ്വിജശാപരൂപോ യത്ര പ്രസക്തോ ഭയമാശു ധത്തേ൧൪14
തം മോപയാതം പ്രതിയന്തു വിപ്രാ ഗങ്ഗാ ച ദേവീ ധൃതചിത്തമീശേ
ദ്വിജോപസൃഷ്ടഃ കുഹകസ്തക്ഷകോ വാ ദശത്വലം ഗായത വിഷ്ണുഗാഥാഃ ൧൫15
പുനശ്ച ഭൂയാദ്ഭഗവത്യനന്തേ രതിഃ പ്രസങ്ഗശ്ച തദാശ്രയേഷു
മഹത്സു യാം യാമുപയാമി സൃഷ്ടിം മൈത്ര്യസ്തു സർവത്ര നമോ ദ്വിജേഭ്യഃ ൧൬16
ഇതി സ്മ രാജാധ്യവസായയുക്തഃ പ്രാചീനമൂലേഷു കുശേഷു ധീരഃ
ഉദങ്മുഖോ ദക്ഷിണകൂല ആസ്തേ സമുദ്രപത്ന്യാഃ സ്വസുതന്യസ്തഭാരഃ ൧൭17
ഏവം ച തസ്മിന്നരദേവദേവേ പ്രായോപവിഷ്ടേ ദിവി ദേവസങ്ഘാഃ
പ്രശസ്യ ഭൂമൗ വ്യകിരൻ പ്രസൂനൈർമുദാ മുഹുർദുന്ദുഭയശ്ച നേദുഃ ൧൮18
മഹർഷയോ വൈ സമുപാഗതാ യേ പ്രശസ്യ സാധ്വിത്യനുമോദമാനാഃ
ഊചുഃ പ്രജാനുഗ്രഹശീലസാരാ യദുത്തമശ്ലോകഗുണാഭിരൂപം ൧൯19
ന വാ ഇദം രാജർഷിവര്യ ചിത്രം ഭവത്സു കൃഷ്ണം സമനുവ്രതേഷു
യേധ്യാസനം രാജകിരീടജുഷ്ടം സദ്യോ ജഹുർഭഗവത്പാർശ്വകാമാഃ൨൦20
സർവേ വയം താവദിഹാസ്മഹേദ്യ കളേബരം യാവദസൗ വിഹായ
ലോകം പരം വിരജസ്കം വിശോകം യാസ്യത്യയം ഭാഗവതപ്രധാനഃ ൨൧21
ആശ്രുത്യ തദൃഷിഗണവചഃ പരീക്ഷിത് സമം മധുച്യുദ് ഗുരു ചാവ്യലീകം
ആഭാഷതൈനാനഭിനന്ദ്യ യുക്താൻ ശുശ്രൂഷമാണശ്ചരിതാനി വിഷ്ണോഃ ൨൨22
സമാഗതാഃ സർവത ഏവ സർവേ വേദാ യഥാ മൂർതിധരാസ്ത്രിപൃഷ്ഠേ
നേഹാഥനാമുത്ര ച കശ്ചനാർഥ ഋതേ പരാനുഗ്രഹമാത്മശീലം ൨൩23
തതശ്ച വഃ പൃച്ഛ്യമിമം വിപൃച്ഛേ വിശ്രഭ്യ വിപ്രാ ഇതികൃത്യതായാം
സർവാത്മനാ മ്രിയമാണൈശ്ച കൃത്യം ശുദ്ധം ച തത്രാമൃശതാഭിയുക്താഃ ൨൪24
തത്രാഭവദ്ഭഗവാൻ വ്യാസപുത്രോ യദൃച്ഛയാ ഗാമടമാനോനപേക്ഷഃ
അലക്ഷ്യലിങ്ഗോ നിജലാഭതുഷ്ടോ വൃതഃസ്ത്രിബാലൈരവധൂതവേഷഃ ൨൫25
തം ദ്വ്യഷ്ടവർഷം സുകുമാരപാദകരോരുബാഹ്വംസകപോലഗാത്രം
ചാർവായതാക്ഷോന്നസതുല്യകർണസുഭ്ര്വാനനം കമ്ബുസുജാതകണ്ഠം ൨൬26
നിഗൂഢജത്രും പൃഥുതുങ്ഗവക്ഷസമാവർതനാഭിം വലിവൽഗൂദരം ച
ദിഗമ്ബരം വക്ത്രവികീർണകേശം പ്രലമ്ബബാഹും സ്വമരോത്തമാഭം ൨൭27
ശ്യാമം സദാപീച്യവയോങ്ഗലക്ഷ്മ്യാ സ്ത്രീണാം മനോജ്ഞം രുചിരസ്മിതേന
പ്രത്യുത്ഥിതാസ്തേ മുനയഃ സ്വാസനേഭ്യസ്തല്ലക്ഷണജ്ഞാ അപി ഗൂഢവർചസം ൨൮28
സ വിഷ്ണുരാതോതിഥയ ആഗതായ തസ്മൈ സപര്യാം ശിരസാജഹാര
തതോ നിവൃത്താ ഹ്യബുധാഃ സ്ത്രിയോർഭകാ മഹാസനേ സോപവിവേശ പൂജിതഃ ൨൯29
സ സംവൃതസ്തത്ര മഹാൻ മഹീയസാം ബ്രഹ്മർഷിരാജർഷിദേവർഷിസങ്ഘൈഃ
വ്യരോചതാലം ഭഗവാൻ യഥേന്ദുർഗ്രഹർക്ഷതാരാനികരൈഃ പരീതഃ ൩൦30
പ്രശാന്തമാസീനമകുണ്ഠമേധസം മുനിം നൃപോ ഭാഗവതോഭ്യുപേത്യ
പ്രണമ്യ മൂർധ്നാവഹിതഃ കൃതാഞ്ജലിർനത്വാ ഗിരാ സൂനൃതയാന്വപൃച്ഛത്'൩൧31
പരീക്ഷിദുവാച
അഹോ അദ്യ വയം ബ്രഹ്മൻ സത്സേവ്യാഃ ക്ഷത്രബന്ധവഃ
കൃപയാതിഥിരൂപേണ ഭവദ്ഭിസ്തീർഥകാഃ കൃതാഃ ൩൨32
യേഷാം സംസ്മരണാത് പുംസാം സദ്യഃ ശുദ്ധ്യന്തി വൈ ഗൃഹാഃ
കിം പുനർദർശനസ്പർശപാദശൗചാസനാദിഭിഃ ൩൩33
സാന്നിധ്യാത്തേ മഹായോഗിൻപാതകാനി മഹാന്ത്യപി
സദ്യോ നശ്യന്തി വൈ പുംസാം വിഷ്ണോരിവ സുരേതരാഃ ൩൪34
അപി മേ ഭഗവാൻ പ്രീതഃ കൃഷ്ണഃ പാണ്ഡുസുതപ്രിയഃ
പൈതൃഷ്വസേയപ്രീത്യർഥം തദ്ഗോത്രസ്യാത്തബാന്ധവഃ'൩൫35
അന്യഥാ തേവ്യക്തഗതേർദർശനം നഃ കഥം നൃണാം
നിതരാം മ്രിയമാണാനാം സംസിദ്ധസ്യ വനീയസഃ ൩൬36
അതഃ പൃച്ഛാമി സംസിദ്ധിം യോഗിനാം പരമം ഗുരും
പുരുഷസ്യേഹ യത്കാര്യം മ്രിയമാണസ്യ സർവഥാ ൩൭37
യച്ഛ്രോതവ്യമഥോ ജപ്യം യത്കർതവ്യം നൃഭിഃ പ്രഭോ
സ്മർതവ്യം ഭജനീയം വാ ബ്രൂഹി യദ്വാ വിപര്യയം ൩൮38
നൂനം ഭഗവതോ ബ്രഹ്മൻ ഗൃഹേഷു ഗൃഹമേധിനാം
ന ലക്ഷ്യതേ ഹ്യവസ്ഥാനമപി ഗോദോഹനം ക്വചിത് ൩൯39
സൂത ഉവാച
ഏവമാഭാഷിതഃ പൃഷ്ടഃ സ രാജ്ഞാ ശ്ലക്ഷ്ണയാ ഗിരാ
പ്രത്യഭാഷത ധർമജ്ഞോ ഭഗവാൻ ബാദരായണിഃ ൪൦40
ഇതി ശ്രീമദ്ഭാഗവതേ മഹാപുരാണേ വൈയാസിക്യാമഷ്ടാദശസാഹസ്ര്യാം
പാരമഹംസ്യാം സംഹിതായാം പ്രഥമസ്കന്ധേ ശുകാഗമനം
നാമ ഏകോനവിംശോധ്യായഃ
പ്രഥമഃ സ്കന്ധ സമാപ്തഃ